بررسی تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی برخی توده‌های بومی شنبلیله ایرانی با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی توده‌های بومی شنبیله ایرانی بر اساس صفات مورفولوژیکی، 13 توده از نقاط مختلف کشور جمع‌آوری شدند و آزمایشی بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1392 انجام گرفت. با توجه به نتایج این تحقیق، توده‌های مورد بررسی از نظر اغلب صفات ارزیابی شده در سطح احتمال پنج و یک درصد با یکدیگر اختلاف معنی‌داری داشتند. عملکرد توده‌‌ها بین 29/5 تا 87/27 گرم وزن تر متغیر بود که به ترتیب در توده‌های مرند و مرودشت مشاهده شد. توده‌های مورد بررسی از 46 تا 79 روز بعد از کاشت وارد مرحله‌ی گلدهی شدند. وزن هزار دانه در میان توده‌ها از 60/8 گرم در توده‌ی اردستانی و 80/29 گرم در توده‌ی مرودشت متغیر بود. ضریب همبستگی بین صفات کلیه توده‌های مورد بررسی نشان داد که بین میزان سطح برگ با وزن تر بوته همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. همبستگی مثبت و معنی‌داری نیز بین ارتفاع زمان برداشت با وزن تر بوته و همچنین بین تعداد شاخه در بوته با تعداد گل، تعداد نیام و تعداد بذور در نیام مشاهده شد. بیشترین شدت همبستگی بین دو صفت تعداد گل و تعداد نیام در بوته مشاهده شد. تجزیه به عامل‌ها صفات مورد بررسی را در شش عامل اصلی و مستقل قرار داد. این عامل‌ها با مقادیر ویژه بیشتر از یک، مجموعاً 74/80 درصد واریانس کل را توجیه کردند. بر اساس تجزیه خوشه‌ای، توده‌ها در سه گروه قرار گرفتند و هر گروه به سه، دو و هشت توده را شامل شدند.